.jpg)
Bắt đầu từ năm học 2008 – 2009, Bộ Giáo dục & Đào tạo đã phát động phong trào thi đua xây dựng "Trường học thân thiện, học sinh tích cực" với mục tiêu xây dựng một môi trường giáo dục an toàn, hiệu quả, tạo điều kiện cho học sinh được đến trường một cách an toàn và thân thiện. Thế nhưng, hiện nay, để thực hiện được mục tiêu này với một số trường học dường như nằm ngoài tầm tay. Giáo viên và học sinh trong các trường này đang ngày ngày phải đối mặt với môi trường ô nhiễm mà việc khắc phục chúng thực sự vượt quá khả năng của nhà trường.
Trên độ dài chưa đầy 2 cây số dọc trục đường Phan Trọng Tụê (Hà Nội) có tới 5 trường học (2 trường mầm non, 2 trường THCS và 1 trường tiểu học). Những trường học này bị ken giữa hàng loạt các công ty, nhà máy, xí nghiệp, xưởng sản xuất… nằm chen chúc, trong đó đáng chú ý nhất là Nhà máy phân lân Văn Điển và Nhà máy pin Văn Điển. Các trường học này phải đối mặt thường trực với tiếng ồn, bụi bặm và độc hại.
Nhìn bên ngoài, ngôi trường THCS Tam Hiệp (Thanh Trì, Hà Nội) đẹp đẽ, khang trang tưởng như rất thoáng đãng bởi nằm giữa cánh đồng và những hồ nước lộng gió. Thế nhưng ít ai biết nỗi khổ mà các thầy cô giáo và học trò trong trường hàng ngày phải chịu đựng. Nguyên nhân chính không phải trường gần ngay nghĩa trang Văn Điển hay sát con đường Phan Trọng Tuệ lúc nào cũng rầm rập ô tô và mù mịt khói bụi mà chính là từ những bụi bặm và hơi ngạt xả ra từ Nhà máy phân lân Văn Điển. Thầy Nguyễn Quang Cổn - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, chiều nào Nhà máy phân lân Văn Điển cũng xì hơi ngạt với mùi khó chịu và gây khó thở, mỗi khi có gió Đông Nam, trường như một cái phễu hứng trọn. Mặc dù các lớp học phải đóng kín cửa nhưng cũng chỉ bớt được phần nào. Bàn ghế trong trường phải lau hàng ngày, quạt, máy móc… cũng thường xuyên phải lau chùi vì bụi. Trên sân trường dù được trồng khá nhiều cây xanh nhưng cây nào cũng còi cọc, khô héo, không phát triển xanh tốt được như bình thường. Mới đây, nhà trường đã thay thế hai cây phượng bằng cây sống khoẻ như xà cừ, hy vọng sẽ sớm mang lại bóng mát và góp phần giảm bớt khói bụi. Lãnh đạo nhà trường và cả nhân dân địa phương cũng đã nhiều lần kiến nghị về những ảnh hưởng độc hại đối với sức khoẻ và sản xuất do nhà máy gây ra. Theo thầy Cổn, đã có chủ trương di dời nhà máy nhưng không biết bao giờ mới thực hiện được.
Cũng nằm trên trục đường Phan Trọng Tuệ nhưng Trường THCS thị trấn Văn Điển lại phải chịu một nỗi khác. Trường có diện tích chật hẹp, nằm cách đường Phan Trọng Tụê chưa đầy trăm mét, cách ga Văn Điển sau đó là đường quốc lộ chỉ vài chục mét, sát bên lại là Trường mầm non thị trấn Văn Điển. Khi trường bắt đầu vào giờ học thì cũng là lúc học sinh ở trường mẫu giáo ra sân múa hát. Tiếng hát, tiếng đàn làm việc học dạy học của cả cô trò bị mất tập trung. Tuy nhiên, theo tâm sự của hiệu trưởng nhà trường, cô Nguyễn Thị Bích Thu, thì "Thị trấn Văn Điển này đất đai chật hẹp quá, tìm được một địa điểm xây trường cũng là quá tốt rồi, hai bên phải thông cảm và chịu đựng lẫn nhau thôi". Thế nhưng, điều đáng nói không phải là âm thanh dễ chịu của tiếng đàn hát. Ngồi trong trường có thể "cảm nhận" rõ ràng nhất mọi thứ âm thanh ồn ã, hỗn độn khác: tiếng động cơ, tiếng còi tàu xe… Không thể nói tiếng tàu chạy xình xịch, tiếng còi rúc, rồi khi chắn tàu, hàng dãy ô tô dài cả cây số bấm còi inh ỏi… không ảnh hưởng gì đến việc dạy và học. Ngoài tiếng ồn, học sinh trong trường phải đối mặt với những nguy hiểm khi đi đến trường. Thường giờ chắn tàu cũng đúng vào lúc học sinh tan trường, xe máy, ô tô ùn tắc nên việc các em qua đường luôn cận kề nguy hiểm. Việc 11h30 tan học mà mãi đến 12 giờ các em mới qua nổi đường tàu là chuyện thường tình. Bụi bặm cũng là nỗi ám ảnh với nhà trường dù sân trường luôn rợp bóng cây xanh.
Trường THCS Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội) có cơ sở vật chất rất khang trang, sân trường rộng rãi và luôn sạch sẽ, phòng học kiên cố ẩn hiện giữa những lùm cây xanh rợp. Sẽ không có gì đáng phàn nàn về môi trường sư phạm ở đây nếu như liền kề cạnh trường không là Nhà tang lễ của bệnh viện 198. Không cần nói nhiều cũng có hiểu được việc chỉ cách nhà tang lễ một bức tường có những phiền phức như thế nào. Mỗi khi nhà tang lễ hoạt động, tiếng kèn trống, tiếng khóc tang thương bao trùm không khí nhà trường, không chỉ át đi những lời giảng mà còn ảnh hưởng không tốt đến tâm lý của cả thầy và trò. Mà một tuần, nhà tang lễ này thường có đến 2- 3 ngày hoạt động. Đó là chưa kể việc người, xe cộ đến viếng làm tắc nghẽn con phố chật hẹp gây khó khăn cho học sinh nếu đúng lúc chuẩn bị vào học hoặc giờ tan trường. Thế nhưng, nỗi khổ của nhà trường không chỉ dừng lại ở đó. Cũng sát bờ tường ngăn cách trường và nhà tang lễ là một máy phát điện của bênh viện. Mỗi khi hoạt động, ngoài tiếng ồn khó chịu chiếc máy này còn xả cả khói. Mặc dù, gần đây, bệnh viện đã thêm ống khói nhưng cũng chỉ hạn chế khói làm khói không xông thẳng vào trường. Thêm nữa, khu xử lý rác đặt đâu đó ở khu vực bệnh viện mỗi tháng hoạt động đôi ba lần cũng làm khốn khổ thầy trò trong trường. Theo lời thầy hiệu phó Chu Triệu Thành thì khói bay ra từ khu xử lý rác của bệnh viện có mùi vô cùng khó chịu của cao su, nhựa,… Mặc dù đã "quen" nhưng nhiều khi vẫn giật mình nghĩ đó là do thiết bị điện nào cháy. Không thể nói mùi khói này không gây hại gì đến sức khoẻ. Cách đây vài năm, sau khi nhà trường kiến nghị lên UBND phưòng, quận và bệnh viện cũng có người về để đo độ mùi nhưng sau đó không thấy phản hồi gì lại. Không có cách nào khác, đành cam chịu vậy. Ngoài mùi khói, ngôi trường này còn phải "gánh" thêm mùi từ ống cống của cả khu dân cư. Đường cống thoát nước này chạy dọc khu sân sau, ôm lấy hai mặt khu vực nhà trường, qua trường tiểu học Mai Dịch rồi ra đường lớn. Mặc dù đã được bịt kín nhưng mỗi khi trở trời chúng vẫn bốc ra mùi khó chịu.
 |
| Sân sau Trường THCS Mai Dịch nhìn sang Nhà tang lễ |
Ông Nguyễn Văn Quý, Trưởng phòng Giáo dục – Đào tạo huyện Gia Lâm cho biết, trước đây, trên địa bàn huyện có bốn trường phải gánh chịu "án oan" này là Trường THCS và Tiểu học Cổ Bi, Trường mầm non bán công Cổ Bi và Trường tiểu học Nông Nghiệp. Áp sát với tường bao phía bên trái của Trường tiểu học Cổ Bi (Trường THCS Cổ Bi nằm sát bên phải trường) là khu nhà xưởng cao 3 tầng của Công ty 27/7. Mỗi khi có gió Bắc thổi về, trường tràn ngập mùi khét đậm đặc của nhựa và hoá chất, gây khó thở, chóng mặt. Trường mầm non bán công Cổ Bi đối diện ngay với nơi tập kết rác thải sinh hoạt của dân cư thôn Vàng. Tuy nhiên, đến nay, do Nhà trường và nhân dân khu vực nhiều lần kiến nghị nên Công ty 27/7 cũng đã chuyển khu xưởng ra cách xa trường. Công ty môi trường cũng đã chuyển nơi tập kết rác xa ra mấy trăm mét và xây tường chắn. Duy nhất còn Trường tiểu học Nông Nghiệp. Án ngữ trước cổng trường là một mương nước thải lớn của Trường đại học Nông Nghiệp. Mặc dù chưa được kiểm tra về độ độc hại nhưng nhìn dòng nước đen thường xuyên bốc mùi cũng đủ thấy những tác động không tốt đến cảnh quan và môi trường trường học. Phòng Giáo dục – Đào tạo Gia Lâm đã kiểm tra và yêu cầu địa phương khắc phục tình trạng này để trả lại sự trong sạch cho cảnh quan nhà trường, nhưng chưa biết đến bao giờ mới được giải quyết.
Khi phát động phong trào "Trường học thân thiện, học sinh tích cực", Bộ Giáo dục - Đào tạo mong muốn huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng môi trường giáo dục an toàn và hiệu quả. Hy vọng rằng sẽ thực sự có một sự chung lòng, góp sức để hàng ngàn học sinh và giáo viên không phải tiếp tục dạy, học trong môi trường ô nhiễm như hiện nay.
N.N
